Kalın barsağın son 20 santimlik bölümüne rektum, oradan ince bağırsaklara kadar olan bölümüne de kolon denilmektedir. Sindirilmiş gıdalar, yaklaşık 1,5 metre uzunluğunda olan kolona gelir. Burada su ve mineralleri besinden ayıran kolonda meydana gelen kansere kolon kanseri adı verilir. Her yaşta görülebilen kolon kanserinin sıklığı 50 yaşından sonra artmaktadır. Kanser hücreleri kolondan lenf bezlerine, karaciğere ve uzaktaki diğer organlara yayılabilir.
- Kolon kanserinde kimler risk altındadır?
Kolon kanserinin görüldüğü hastaların % 90’lık dilimi 50 yaşın üzerindedir. İyi huylu tümör olan polipler 50 yaşın üzerinde olan insanlarda yaygındır. Ancak bazı durumlarda kanserleşebilen polipler, tehlikeli olduğundan 50 yaşın üzerindeki bireyler, düzenli olarak kontrol edilmelidir. Yakın akrabalarında kolon kanseri olan bireyler, henüz yaşı ilerlememiş olsa da genç yaşta kolon kanseri hastalığı riski taşımaktadır. Kolon kanseri hastalarının % 2’lik dilimini de bazı genetik bozukluklara sahip olan bireyler oluşturmaktadır. Ayrıca yumurtalık, rahim, ülseratif kolit, crohn hastalığı ve meme kanseri geçirmiş olanların kolon kanserine yakalanma riski çok yüksektir. Bunlara ek olarak çoğunlukla hayvansal yağlarla beslenen ve sigara kullanan bireylerin kolon kanseri risklerinin daha fazla olduğu bilinmektedir.
- Kolon kanserinin belirtileri nelerdir?
Kolon kanserinde en net belirti makattan kan gelmesidir. Bunun yanında hastanın dışkılama alışkanlıklarında değişiklik olması; bir süre kabızlık çekip aniden ishal yaşanması kolon kanserine işaret edebilmektedir. Ayrıca şiddetli karın ağrıları, orta yaştan sonra kansızlık problemleri görülmesi de kolon kanseri belirtileri olarak sayılabilmektedir.
- Kolon kanseri önlenebilir bir rahatsızlık mıdır?
Günümüz tıp teknolojisiyle kolon kanserinin önlenebildiğini söylemek mümkündür. Eğer erken tanı konulursa kolon kanserinin % 85’i önlenebilmektedir. Erken tanı konulabilmesi için ise en iyi metod kolonoskopidir.
- Kolon kanserinden korunmak için neler yapılabilir?
50 yaşına gelmiş her birey şikayeti olmasa bile mutlaka kolonoskopi yaptırmalıdır. Kolon kanseri belirtilerinden birini ya da birkaçını fark edenlere hangi yaşta olursa olsun kolonoskopi yaptırması önerilir. Kanserin önlenebilmesi için kolonoskopi sırasında görülen poliplerin çıkarılması yeterli olacaktır. Bunun dışında; düzenli olarak egzersiz yapmak, ideal kiloya kavuşmak için beslenmeye dikkat etmek, gerekiyorsa beslenme düzenini değiştirmek, kolon kanserine karşı bireyi koruyacaktır. Ayrıca sigara ve alkolden uzak durmak diğer tüm kanseri türlerinde olduğu gibi kolon kanserinde de koruyucu etkiye sahiptir.
- Kolon kanseri tanısı nasıl konur?
Gelişimi neredeyse 5-10 yıl süren kolon kanserinde 10 yılda bir kolonoskopi taramaları ile rastlanan polipler alınırsa kanser daha başlamadan engellenmiş olur. Tarama testlerinin formları ve ne sıklıkla yapılacağı kişinin yaşı, sağlık durumu, daha önceden kanser geçirip geçirmediğine göre kişiden kişiye farklılık gösterir. 50 yaşın üzerindeki bireyler yıllık rutin fiziki muayene ve risk değerlendirmesi yaptırması durumunda kolon kanseri riskleri ve varsa belirtileri kolayca saptanabilir.
- Kolon kanserinin tedavisi nasıl yapılır?
Kolon kanserinde tedavi seçenekleri hastanın yaşına, sağlık durumuna, kanserin evresine, bulunduğu alana, başka hastalıkları olup olmadığına göre değişebilmektedir. Fakat kanserde temel tedavi yöntemi, cerrahi müdahale ile tümörlerin çıkarılmasıdır. Kanser daha polip evresindeyse ve lenflere sıçramadıysa poliplerin çıkarılması yeterlidir. İlerlemiş evrelerde ise hastanın ömrünü uzatmak, tümörleri küçültmek ve belirtileri azaltmak için kemoterapi uygulanır. Özellikle erken tanı yapıldığında hastanın yaşam kalitesi yeniden artırılabilir ve uygun tedavi yöntemiyle yaşam süresi uzatılabilir.