Kolonoskopi kalın barsakların iç yüzeyinin bir teleskop ile görüntülenerek alınan görüntülerin videoya kaydedilmesi işlemidir. Bu işlem ile aynı zamanda biyopsiler alınabilir, polipler çıkarılabilir, erken dönem kolon kanseri tedavi edilebilir ve kanamalara müdahale edilebilir.
Kimlerin, ne zaman kolonoskopi yaptırması gerektiği dünya sağlık örgütü tarafından net bir şekilde belirlenmiştir.
Buna göre hiçbir risk faktörü olmayan veya hiçbir şikayeti olmayan kişiler 50 yaşından sonra her 5 yılda bir mutlaka kolonoskopi yaptırmalıdır. Aşağıda belirttiğimiz risk faktörlerine sahip olan kişilerin ise zamanlarını doktorları ile birlikte planlaması gerekmektedir. Kanser şüphesi içeren şikayetleri olan kişiler ise hemen muayene ve kolonoskopi yaptırmalıdır.
Kolon kanseri icin risk faktorleri;
- 50 yas ve üzeri olmak,
- Ailede kolon ve rektum kanseri hikayesi olması,
- Kişinin kendisinde kolon, rektum, over, endometrium ve meme kanseri hikayesi olması,
- Kolonda daha önce saptanan polip hikayesi olması,
- Ülseratif kolit (kalın barsağın içerisindeki ülserler) yada Crohn Hastalığı hikayesi,
- Bazi kalıtsal durumlar, Ailesel adenomatöz polipozis (FAP) ve Herediter Nonpolipozis Kolorektal Kanser (HNPCC; Lynch Sendromu).
Kanser şüphesi içeren şikayetler;
Aşağıdaki şikayetler çok basit rahatsızlıklardan da kaynaklanıyor olabilir. Ancak kolon kanseri de benzer şikayetlere neden olduğundan mutlaka doktorunuza danışmalısınız;
- Barsak hareketlerinde değişiklik
- Dışkıda kan (parlak kırmızı yada siyah)
- İshal, kabızlık ya da barsakta doluluk hissi ( tamamen boşalamama hissi)
- Normalden daha ince olan dışkılar
- Sıkça olan gaz ağrıları, şişkinlik, doluluk hissi ya da kramplar
- Sebebi bilinmeyen kilo kaybı
- Çok yorgun hissetmek
- Kusma
Kolonoskopiye hazırlık
Detaylı inceleyebilmemiz ve hiçbir ayrıntıyı gözden kaçırmamamız için kalın barsaklarınızın boş ve yeterince temiz olması gerekmektedir. Aspirin, Coumadin, Coraspin gibi kan sulandırıcı ilaçlar veya demir ilacı kullanıyorsanız bunları en az 5 gün önce kesmeniz gerekmektedir. Diyabet veya hipertansiyon gibi rahatsızlıklarınız var ise doktorunuza mutlaka bildirmelisiniz.
İşlemden birkaç gün önce neler yapmanız gerektiği endoskopi hemşiremiz tarafından size detaylı bir şekilde anlatılır ve bir form olarak da verilir.
Kolonoskopi işlemi ve sonrası
Kolonoskopi işlemi kliniğimizin özel olarak hazırlanmış endoskopi odalarında doktorunuz tarafından, anestezi uzmanı ve hemşire eşliğinde yapılmaktadır. Anestezi uzmanı elinizin sırt tarafından ince bir damar yolu açarak sedasyonu ve 20-25 dakika süreyle uyumanızı sağlar. (Bu bir genel anestezi değildir!) İşlem sırasında hiçbir şey hissetmezsiniz. İşlem süresince tansiyonunuz, kalp ritminiz ve solunumunuz bir monitor aracılığıyla takip edilir.
Kolonoskopi ile neler yapılabilir:
- Biyopsi: Şüpheli alanlardan patolojik kesin tanı için parça alınması
- Polipektomi: Polip alınması
- Snear polipektomi: Geniş poliplerin çıkarılması
- Mukozektomi: Geniş polipler veya erken dönem kanserlerin çıkarılması
- İşaretleme: Cerrahi olarak çıkarılması gereken veya daha sonra kolonoskopi ile takip edilmesi gereken bölgelerin mürekkep ile işaretlenmesi
İşlem 20-25 dakika sürer ve ardından hasta uyanma odasına alınırsınız. Burada siz tamamen kendinizi iyi hissedene kadar hemşiremiz ve doktorlarımızın kontrolünde konforlu bir şekilde istirahat edersiniz.
Tamamen kendinize geldikten sonra (yaklaşık 25-30 dakika) salonumuzda içecek birşeyler alabilirsiniz. Doktorlarımız bu sırada endoskopi bulguları ve dikkat etmeniz gereken şeyler hakkında sizlerle konuşacaktır. Biyopsi sonuçları patolojik incelemeye tabi tutulduğu için 2-3 gün sonra çıkar ve sizinle hemen irtibata geçilerek gerekli önlemler bildirilir.
Kliniğimizden ayrıldığınızda sedasyonun etkisinden dolayı neler olduğunu veya neler konuşulduğunu hatırlamakta zorlanırsanız ertesi gün bizi arayabilir ve bilgi alabilirsiniz.
Kolonoskopi, kliniğimizde sedasyon (uyutularak) ile yapıldığı için işlemden sonra ertesi güne kadar araba kullanmamalı ve dikkat gerektirecek işler yapmamalısınız. Bu nedenle sizi işlemden sonra eve götürecek birisinin yanınızda bulunması gerekmektedir.
Sağlıkla Kalın,
Op. Dr. Hakan Akıncı